Hayata Kast, Pek Kötü ve Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma

Türk Medeni Kanunu madde 162/1'e göre “Eşlerden her biri diğeri tarafından, hayatına kast edilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.”. Bu hususlara ayrı ayrı bakacak olursak;

Hayata Kast :

Hayata kast, eşlerden birinin diğerini öldürmeye yönelik eylemidir. Bu kastın sadece düşünce, söz ve tehdit boyutunda kalması bu sebebe dayalı boşanma için yeterli değildir. İntihara teşvik etmek veya bunu bilerek önlememek de hayata kast sayılır. Ayrıca eşin ölüm tehlikesine bilerek seyirci kalma durumunda da hayata kastın olduğu varsayılır. Kişinin eşiyle birlikte kendisini de öldürmeye çalışması boşanmaya engel değildir.

Hayata kastetme amacı yoksa ölüme yol açabilecek tedbirsiz davranışlar bu kapsamda değerlendirilmez. Hayata kast oluşturan eylemlerin bu yönlü bir irade ile gerçekleşmesi gerekir. Serbest iradesi olmayan, akıl hastalığı gibi bir durumu bulunan kişinin eşinin hayatına kast etmesi bu bağlamda boşanma davası açılmasına yeterli değildir. Başka sebeplerin de varlığı halinde bunlara dayanarak boşanma davası açılabilir.

Hayata kast eyleminin bizzat eşe yönelik olması gereklidir. Eşin kendisine değil de bir yakınına yapılmış olan eylemler bu sebeple boşanmaya kullanılamaz.

Pek Kötü Davranış :

Pek kötü davranış kavramı, eşlerden birinin diğerini dövmesi, aç bırakması, normal olmayan cinsel ilişkiye zorlaması gibi eşin vücut bütünlüğü ve sağlığına yönelen her türlü davranış olarak açıklanmaktadır . Pek kötü davranış, eşe ıstırap veren ve onun sağlığını bozacak ağırlık taşımalıdır.

Pek kötü davranışın bir kez gerçekleştirilmesi boşanma davası açılması için gerekli ve yeterlidir. Boşanma davası açmak için bu davranışların süreklilik arz etmesi gerekmez.

Pek kötü davranışın mağduru eşin, kendisine karşı böyle bir davranış gerçekleştiren eşine karşı açtığı ceza davasından ya da yaptığı şikâyetinden vazgeçmesi tek başına eşini affettiği anlamını taşımaz ve boşanma davası açmaya engel değildir.

Onur Kırıcı Davranış :

Eşlerden birinin, diğer eşin onurunun kırılması ve küçük düşürülmesi amacıyla yaptığı saldırılar onur kırıcı davranış adlandırılmaktadır. Onur kırıcı davranış oluşturan davranışlar kişiyi gerek kendisi gerekse de başkaları nezdinde küçük düşürmektedir. Bu tür davranışların mutlaka başkalarının önünde yaşanması gerekmez, çiftler yalnızken gerçekleşen bu türden eylemler de boşanma sebebidir. Bu davranışlar için şekil şartı yoktur, sözlü veya yazılı olarak herhangi bir araçla işlenmesi mümkündür.

Aile içinde yaşanan günlük sıradan tartışmalar, bu bağlamda kullanılan olağan söylemler onur kırıcı davranış olarak kabul edilmez. Onur kırıcı davranış sebebine dayanarak boşanmaya karar verilebilmesi tüm olumsuz davranışlar için geçerli değildir; ağır derecede gerçekleşen bir onur kırıcı davranışın gerçekleşmesine bağlıdır.

Boşanma için kanunda sayılan özel sebeplerden olan "hayata kast, pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış" kati bir boşanma sebebidir. Bu türden eylemlerin varlığı boşanma için yeterli olup ayrıca bu eyleme bağlı olarak müşterek hayatın çekilmez hale gelip gelmediği değerlendirilmez.

Zina sebebine bağlı boşanmada olduğu gibi "hayata kast, pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış" nedeniyle boşanmada da altı ay ve beş yıllık yasal başvuru süreleri bulunmaktadır. Türk Medeni Kanunu madde 162/2 "Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.".

Aynı şekilde bu türden davranışları affeden tarafın buna bağlı boşanma davası açma hakkı ortadan kalkar. Eşin affetmesi açık bir ifade şeklinde olabileceği gibi affettiğini gösteren davranışlarla da olabilir. TMK madde 162/3 "Affeden tarafın dava hakkı yoktur.".